სანამ თქვენი ოთხფეხა მეგობარი ლეკვების მოლოდინში იქნება, თქვენზე, ანუ პატრონზე, ბევრი რამ არისდამოკიდებული. ორსულობის პერიოდში, ისევე როგორც ადამიანს, ძაღლსაც სჭირდება ანალოგიურად მოვლა დაგაფრთხილება. თუ ეს ყველაფერი თქვენ გაითავისეთ და თქვენი ოთხფეხა მეგობარი ყველანაირი პირობითუზრუნველყავით, ყველაფერი კარგად ჩაივლის და შედეგიც სასურველი იქნება. ამ თემასთან დაკავშირებით კისაქართველოს ცხოველთა დაცვისა და ჯიშიანი ძაღლების მოყვარულთა საზოგადოების თავმჯდომარე, კინოლოგი ბექამეტრეველი მოგითხრობთ.

ბექა მეტრეველი: სანამ ძაღლს დავაწყვილებთ, ის მაქსიმალურად უნდა ვამოძრაოთ, რომ ცოტა შეიფერთხოს და წონაშიმომატებული არ იყოს, მოკლედ, სპორტულ ფორმაში ჩავაყენოთ. ორსულობის დროს ძაღლი ხშირად უნდა ვასეირნოთ, მაგრამ არავითარ შემთხვევაში არ არის სასურველი მისი ხტუნაობა და არაზომიერად სირბილი. როგორც წესი, ძაღლებში ორსულობის პერიოდი 62-64-66 დღე გრძელდება, შესაბამისად, განაყოფიერება მოკლე ვადაში ხდება. დიდიტანის ძაღლები, როგორიც არის, მაგალითად, დოგი, კანე კორსო, მასტიფი და ასე შემდეგ, ზრდასრულ ასაკში 50-დანკილოგრამამდე იწონიან. ორსულობის პერიოდში მათ უფრო მეტი ყურადღების მიქცევა სჭირდებათ, ვიდრე პატარატანის ძაღლებს. ჩიხუახუას 40 ნაბიჯი დოგის ერთი ნაბიჯის ტოლია და, შესაბამისად, ენერგიაც მეტი იხარჯება. 80

– მუცელი რა ასაკიდან ეტყობათ?

– მუცელი დაახლოებით ერთი თვის მერე ეტყობათ, მანამდე, შეიძლება, საერთოდ ვერ შეამჩნიო. თუ ლეკვებისრაოდენობა ბევრია, შეიძლება, მუცელი უფრო ადრეულ ასაკშიც დაეტყოთ და, ბოლოს, ანუ მესამოცე დღეს, ძალიანგაებეროთ. თუ ლეკვების რაოდენობა ცოტაა, ძაღლს, შეიძლება, მუცელი საერთოდ არ ეტყობოდეს. ერთ ფაქტსმოვიყვან მაგალითად: ჩემს დეიდაშვილს თავისი ძაღლი ზაფხულში სოფელში ჰყავდა წაყვანილი. უკან რომდაბრუნდნენ, ძაღლმა გარკვეული დროის შემდეგ სამი ლეკვი დაბადა. მას მუცელი საერთოდ არ ეტყობოდა. როგორცაღმოჩნდა, ძაღლი ისე დაწყვილდა, რომ ყურადღება ვერ მიაქციეს. მუცელი იმდენად არ ეტყობოდა, რომ მეც კიგამომეპარა მისი ორსულობა, მაგრამ მას რომ 5-6 ან 8 ლეკვი ჰყოლოდა, მუცელი აუცილებლად დაეტყობოდა.

– ძაღლებში თუ არსებობს ცრუ ფეხმძიმობა?

– ცრუ ფეხმძიმობა ჩვეულებრივი მომენტია, რომელიც ძირითადად დეკორატიულ ძაღლებს, განსაკუთრებით კიპუდელებს ემართებათ.

– რაც შეეხება ორსული ძაღლის კვებას?

– სასურველია, თუ ძაღლს ორსულობის პერიოდში ლეკვების, ან სპეციალურად დამზადებულ საკვებზე გადავიყვანთ. თუ დავუშვათ, რომელიმე კონკრეტულ ბრენდზე ვართ ორიენტირებულები, არ არის სასურველი მისი გარკვეულიპერიოდით შეცვლა. თუ თქვენს ბრენდს არ აქვს ორსული ძაღლებისთვის სპეციალიზებული ხაზი, მაშინ ძაღლს ლეკვისსაკვები მიეცით. ხოლო თუ აქვს მაშინ, რა თქმა უნდა, ორსული ძაღლის საკვები უნდა მისცეთ. სასურველი არ არის ამისგამო ერთი ბრენდიდან მეორე ბრენდზე გადაიყვანოთ და მერე ისევ ძველს დაუბრუნოთ. ორსულობის დროსსასურველია, თუ კომპლექსურ ვიტამინებს დავუმატებთ, მაგრამ არა ნემსის სახით.

– ორსულობის პერიოდში თუ იცვლის ძაღლი ხასიათს?

– ორსულობის დროს თითქმის ყველა ძაღლი აგრესიული ხდება და თავის ლეკვებს იცავს უცხო ადამიანებისაგან. მათუნდა მოვარიდოთ ოჯახში მყოფი ბავშვებიც კი, რომ ზედმეტად არ შეაწუხონ. ჩემი დაკვირვებით, ძაღლს აგრესიაორსულობიდან ერთი თვის შემდეგ ან ლეკვების დაბადების შემდეგ ეწყება. ისეთი შემთხვევაც ყოფილა, რომ დედასთავისი შვილები დაუხოცავს კიდეც.

– რატომ?

– სამედიცინო ენაზე რომ ვთქვათ, მშობიარობა ძალიან დიდი სტრესია ქალისთვის და ფსიქიკურად ძალიან დიდცვლილებებს იწვევს, რაც დროებითია, ანუ წუთიერი. იმ წუთას ვინ რას იზამს, არავინ იცის. ყოფილა შემთხვევა ლეკვიშეუჭამია დედას, დაუგლეჯია ან ძუძუსთან არ მიუკარებია და ასე შემდეგ. მაგრამ ეს თითზე ჩამოსათვლელიშემთხვევებია, 1 000-ში ერთი. თავისთავად, ყველაფერს თავისი მიზეზი აქვს, უმიზეზოდ არაფერი ხდება. ცხოველსთავისი ინსტინქტები აქვს. დედა ყოველთვის ცდილობს, ცხოველებში ძლიერი გადაარჩინოს და არა სუსტი. ყოფილაშემთხვევა, ძაღლმა იმშობიარა და 7 ლეკვიდან 3 ბრმა იყო. დედამ 30-ე დღეს სამივე ბრმა ლეკვი დახოცა. თუმცა ამძაღლმა მას შემდეგ რამდენჯერმე კიდევ იმშობიარა და ასეთი პრეცედენტი აღარ ყოფილა.

– კიდევ რა არის აუცილებელი ორსულობის დროს?

– გარდაუვალი და აუცილებელია, რომ ძაღლის მშობიარობას ვეტერინარი ექიმი დაესწროს. მშობიარობის დროს ხანლეკვის გაჭედვა ხდება, ხან ჭიპლარს ვერ გადაჭრიან, რამაც, შესაძლოა, მერე არა მარტო ლეკვების, არამედ დედისდაღუპვამდეც მიგვიყვანოს. აქედან გამომდინარე, თუ თქვენი ძაღლი გიყვართ, აუცილებლად უნდა დაასწროთ მისმშობიარობას ვეტერინარი ექიმი. დღეს თბილისში ვეტერინარული კლინიკის ბევრ ქსელს აქვს უკვე სერვისი, ურეკავ, რა დროც არ უნდა იყოს და ექიმი მოდის.

– ორსულობის დროს აცრის გაკეთება თუ არის დასაშვები?

– არავითარ შემთხვევაში. ვაქცინაციის გაკეთება ორსულობის პერიოდში კი არა, ლეკვები ძუძუზე რომ ჰყავს დედას, მაშინაც დაუშვებელია.

– ცოფის ვაქცინის გაკეთება რომ არ შეიძლება, პრობლემას ხომ არ შეუქმნის ძაღლს დაუცველობის გამო?

– თუ ვაქცინაციას სწორად ვაწარმოებთ დაწყვილებამდე გავუკეთებთ ვაქცინას და დაცული იქნება.

თბილისში თუ არის ძაღლებისთვის განკუთვნილი ექოსკოპიის კაბინეტი და სად?

– თუ არ ვცდები, ასეთი კაბინეტი სულ ორია: ერთი ნუცუბიძეზეა, ვეტერინარ ნათია ბერიძესთან, მეორე კი დიღომში, პირველ ვეტერინარულ კლინიკაში.

სტატია ნაპოვნია Vipanimals.GE-ზე