სამოსამსახურეო ძაღლი თუ პროფესიონალის მიერ არის აღზრდილი, პატრონს და მის ქონებას ისე დაიცავს, რომ უცხოადამიანი ვერასდროს გაეკარება. როგორ უნდა შევარჩიოთ პროფესიონალი მწვრთნელი, რა უნდა ვიცოდეთგასაწვრთნელი ძაღლის ყოლის მსურველებმა და რა თვისებებით გამოირჩევიან ისინი, ამ ყველაფრის შესახებსაქართველოს ცხოველთა დაცვის და ჯიშიანი ძაღლების მოყვარულთა საზოგადოების თავმჯდომარე, კინოლოგი, ბექამეტრეველი გიამბობთ: სამოსამსახურეო ჯიშის ძაღლები ძირითადად იცავენ ჩვენს ქონებრივ საკუთრებას და პირადადჩვენ. ესენი არიან:

კანე კორსო, როტვეილერი, დობერმანი, გერმანული ნაგაზი, ამერიკული ბულდოგი და ასე შემდეგ. ისინიორიენტირებული არიან დაიცვან პატრონი. შედარებით უცხო ადამიანებისადმი კი გულგრილები არიან და უნდობლობასიჩენენ. არიან საუკეთესო მცველები. სამოსამსახურეო ძაღლებს ადამიანისთვის სერიოზული ზიანის მიყენებაშეუძლიათ. სამოსამსახურეო ძაღლი არ გამოხატავს აგრესიას თუ მის ტერიტორიას არ გადალახავ და მის საკუთრებაშიარ შეიჭრები. მაგალითად, ასეთ შემთხვევაში კანე კორსომ შეიძლება ისეთი სერიოზული ზიანი მიაყენოს დაუპატიჟებელსტუმარს, რომ ადამიანი ვეღარ ააწყოთ. ანალოგიური ზიანის მიყენება არ შეუძლია ლაბრადორ რეტრივერს, მიუხედავად იმისა, რომ მას და კანე კორსოს ერთი წონა აქვთ. თუ მის ტერიტორიას გადალახავ, დაიყეფებს და შენსკენწამოვა, შეიძლება გიკბინოს, თუმცა მისი კბენის მაქსიმუმი გაკაწვრაა, რომელიც გეტკინებათ. ნებისმიერისამოსამსახურეო ძაღლის აყვანის შემთხვევაში მფლობელი ვალდებულია, თუ საკუთარი თავი და ოჯახის წევრებიუყვარს, ძაღლი პროფესიონალთან აღზარდოს. მართალია, ძაღლი გენეტიკურად კოდირებულია, რომ ტერიტორია დაპატრონი დაიცვას, მაგრამ გენეტიკურად არ გადაეცემა ის, თუ რა შემთხვევაში დაიცვას და რა შემთხვევაში – არა. მიმართულება აუცილებლად უნდა მიეცეს. მარტივ მაგალითს გეტყვით, არც ერთი ძაღლის დაბმა არ შეიძლება, მითუმეტეს სამოსამსახურეოსი და რატომ. თუ ჩემს ტერიტორიაზე ძაღლი იმის გამო მყავს დაბმული, რომ ის იკბინება, ამდროს მესტუმრა სტუმარი, რომელიც მძარცველი აღმოჩნდა. დაბმულმა ძაღლმა რაც არ უნდა იყეფოს ვერავისშეაშინებს. თუ ძაღლი დასაცავად გჭირდებათ, ის ყოველთვის პატრონის გვერდით უნდა იყოს. ძაღლს უნდა შეეძლოსმოყვარის მტრისაგან გარჩევა. ან როგორც კინოლოგები ამბობენ: პატრონზე იყოს დარობოტებული. ელოდებოდესმხოლოდ და მხოლოდ პატრონის ბრძანებას და როგორც კი ბრძანებას მიიღებს, უნდა შეასრულოს, ან მიიღოსდამოუკიდებელი გადაწყვეტილება. ეს უკვე ჯიშიდან გამომდინარე ხდება. სამოსამსახურეო ძაღლებში არიან მოაზროვნედა არამოაზროვნე ძაღლები. ანუ, ჯიშიანი ძაღლი ფიქრობს, ზოგი კი – პირიქით, დარობოტებულია. მოაზროვნე ძაღლსშეუძლია გადაწყვეტილება დამოუკიდებლად მიიღოს, ხოლო დარობოტებული მხოლოდ პატრონის ბრძანებასემორჩილება. დარობოტებულ ძაღლს ოცჯერ რომ უთხრა დაჯექი და ადექიო, ოცივე ბრძანებას დაემორჩილება. მოაზროვნემ შეიძლება სამჯერ შეასრულოს ანალოგიური ბრძანება, მაგრამ მეოთხედ აუცილებლად თვალებშიჩაგხედავთ, გაგრძნობინებთ, „მეკაიფებიო"?

– ოჯახის წევრებს შორის ძაღლი ყველას ისე უყურებს, როგორც პატრონს, თუ რომელიმე კონკრეტულ წევრს ირჩევსდა განსაკუთრებით მას ემორჩილება?

– ნებისმიერი ძაღლი ადამიანს როგორც ძაღლს ისე უყურებს. შესაბამისად, ოჯახი, სადაც ცხოვრობს, ჰგონია, რომ მისიოჯახია. ამიტომ ოჯახის ლიდერი მისთვისაც მთავარია. ყველაზე მეტად რიდი და ხათრი მისი აქვს და ყველაზე მეტადმისი ეშინია. მაგრამ კონკრეტულ პერიოდში, დაახლოებით, 8 თვისას, როცა ძაღლს გარდატეხის ასაკი ეწყება, იქნება ესპუდელი თუ როტვეილერი, ცდილობს თავად აიღოს ოჯახში ლიდერის ფუნქცია. ამ შემთხვევაში ის წინააღმდეგობას დაჯიუტობას დაუწყებს ოჯახის მმართველს. რა თქმა უნდა, პუდელი ადვილი მოსატეხია, როტვეილერთან, ან კავკასიურნაგაზთან შედარებით. ამიტომ, როცა სამოსამსახურეო ძაღლს ხელს ჰკიდებთ, აუცილებლად უნდა იცოდეთ როგორმოუაროთ, აღზარდოთ და ზრდის პროცესში როგორ მოტეხოთ. ასევე როდის და ვის ჩააბაროთ აღსაზრდელად.

– კიდევ რას უნდა მივაქციოთ განსაკუთრებული ყურადღება?

– დიდი ყურადღება უნდა მიაქციოთ ძაღლის ჯანმრთელობას. რაც უფრო დიდია ძაღლი, მით მეტი მოძრაობა სჭირდება. თუ ტოი-ტერიერისთვის, რომელიც სულ 1 400 გრამია, ერთი კილომეტრიც უზარმაზარი მანძილია, იგივე კანეკორსოსთვის ეს მანძილი არაფერია. რადგან ის დიდია და დიდი ნაბიჯებით დადის. ამიტომ მას მეტი ვარჯიში, სეირნობადა მეტი ენერგიის დახარჯვა ესაჭიროება. ყველაზე უმთავრესი, რაც უნდა გააკეთოთ იმისთვის, რომ მოგებულიდარჩეთ, სამოსამსახურეო ძაღლი აღმზრდელს უნდა მიაბაროთ. თუმცა, ამ შემთხვევაშიც შეიძლება ყველაზე დიდიშეცდომა დაუშვათ. ისევე როგორც ნებისმიერ სფეროში, აქაც არიან, შარლატანები და პროფესიონალები.

– როგორ უნდა მივხვდეთ, რომელია მათ შორის პროფესიონალი?

– უპირველესად მას ხანგრძლივი გამოცდილება უნდა ჰქონდეს. მეორე, უნდა გიჩვენოთ თავის აღზრდილი ძაღლი. მესამე, მას აუცილებლად უნდა ჰქონდეს კეთილმოწყობილი ბაზა, უნდა ჩანდეს, რომ ეს საქმე მისი ბიზნესია. ადამიანი, რომელიც მეტროსთან, გაზეთით ხელში შეგხვდებათ, მისი პროფესიონალიზმი საეჭვოა. ასეთი რაღაცეებიც ხდება. უნდაგახსოვდეთ, რომ ძაღლის აღზრდა ძალიან ძვირი ჯდება, რადგან საკმაოდ შრომატევადი საქმეა.

– რა თანხას შეადგენს?

– საორიენტაციოდ, ძაღლის გაწვრთნის დაახლოებითი ფასი 700 დოლარიდან 1 400 დოლარამდეა. რა შედის მთლიანკურსში. სამოსამსახურეო ძაღლმა აუცილებელია ჯერ „ანბანი" იცოდეს, რომ შემდეგ მან „კითხვა" ისწავლოს. ძაღლიყველა ვარიანტში უნდა ემორჩილებოდეს პატრონს. ესმოდეს ბრძანება – დაჯექი, მოდი ჩემთან, ისეირნე და საყელურისგარეშე თავისუფლად შეეძლოს გვერდით გამოყოლა. ეს ყველაფერი რაში გჭირდებათ? დავუშვათ, თქვენი ძაღლივიღაცას ეძგერა. ძაღლმა „შეჩერდი" და „მოდი ჩემთან" უნდა იცოდეს. პროფესიონალი მწვრთნელის მიერ გაწვრთნილმაძაღლმა ბრძანება ნებისმიერ სიტუაციაში უნდა შეასრულოს.

– როგორ უნდა დავსაჯოთ ძაღლი?

– საერთოდ, ძაღლი ჯიუტი არსებაა. დავუშვათ, ლეკვი კბილების მოცვლის პერიოდში დივანს ღრღნის. ერთხელგამოწევ, კიდევ მივა, მეორედ, მესამედ... შეიძლება, ეს ძალიან ბევრჯერ განმეორდეს. ბოლოს შეიძლება ცოტადასაჯოთ, კიდეც, მაგრამ ეს ცემა-ტყეპას არ ითვალისწინებს. ყველაზე კარგია მის ფსიქოლოგიაზე მუშაობა. პირადად მე, ცხოვრებაში ხელი არ დამირტყამს ჩემი ძაღლისთვის. ჩემს ძაღლს სიბნელე პანიკურად არ უყვარს, ამ დროს კანკალიეწყება და დორბლი მოსდის. ლეკვობიდან, როცა ერთი და იგივე რამეზე ოცჯერ მათქმევინებდა რამეს, მომენტალურადშემყავდა ჩაბნელებულ აბაზანაში. ერთხელ, ორჯერ, სამჯერ და მეოთხედ უკვე ისწავლა, რომ, თუ იმას გააკეთებდა, რის ნებასაც არ ვაძლევდი, ჩაბნელებულ ოთახში მოუწევდა ჯდომა.

ამიტომ ძაღლის სუსტი წერტილი უნდა იპოვოთ.

– ჰო. სხვათა შორის, ევროპის ბევრ ქვეყანაში, მათ შორის დიდ ბრიტანეთში, სამოსამსახურეო ძაღლი მფლობელზე, როგორც ტაბელური იარაღი, ისე ფორმდება და ზუსტად ანალოგიური მუხლი უდგება. გინდა, იმ ადამიანს შენთვისიარაღი უსვრია და გინდა, მის ძაღლს დაუკბენიხარ.

მასალა აღებულია Vipanimals.Ge-დან!